Kha Awui naona ngasotnaobingli mamishai kharar theilaga kala ngasotnao bingnala Ali yarkhei kahai chi theilaga malung ringnahaoda amikli chāra popo tāhaowa….. kathinaobingwui kasākhavā katonga hānglaga ani preigaharwui wuk kakhanang, chapkhangachā hāngkhavai maleithuwa. NGALEIVAR – Khararchān hiwui khamataiya mipha. Ringshi shāvāna. Anaoli shamkhavai chotlāk eina ngalang pheizata LATHEMVA – Ringshi shāvana, agaharali ngarailaga huināhaoda anao mayarawuivāng ana khaireo phākhuilaga kathi zātrom …

Achālakha Phungcham ngaleili Yāngyāwo Ngahor kaho yārsho akha okthuisai.  A nganuilaga ava avāna lumtir eina nganaosai.  Lumnāhaida mailamlāk eina okthuisai.  Mailamhaoda phākazā phākashak ātamlila han katheo masāmi akha avali sheikhautchinga.  Kala tantak vārānlila āva eina āvāvali mailampamhaida tantaklila shurra chichinghaowa.  Marak marakliya awui ningai kasā chi makhāngkharar eina ashi ava eina avāvali tantak ngasovāchinga.  Ana hithāda maikhalam otsak kasā chi …

Khamasom awunga Kholo eina anaomayara Siluiwungwui khararchān (illustrative picture) Achālakha Khamasom khali Kholo kaho kashāngmi akha leisai.  Mipa hi shānghaoda silui kachungkha keisai.  Kha, nao mayarnao akha māngpharākhuihaowa.  Nao akhamāng leileihaoda aming Siluiwung phokmi.  Siluiwung kaho nao mayara hi naoho naotong sāhaoda āva āvāna lumthur eina nganaopamma.  Kala nao hili nganuilāk eina rasa phāsangmida shim pānngasakngaihaoda ngalā khuihaoluda hāngchinghaowa. Kha …

Paoyi Shongphung eina Ānao Ngalāva Seinotla Achālakha Paoyili Shongphung hoda marānao ākha leisai.  Ava eina āvāvana thāklāk eina nothā kahaiwuivāng eina āva nganuilāk eina sei homzai.  Ana seihomphungli āmāng eina seihom māmānlaga pamrākrākkahai eina āna leikhon eina siluila simukla kachungkha sāhailaga leikhon sei chi hom nganaoa.  Leikhonsei chi sei kachang tākam eina lomlom eina laolao ngawo zatta.  Rimarā sei eina …

Philā Kongyaolā (Part I) Ngathi raina mi khani ākhamāng machangtāpaila okthuilakha shok-kahai tuina. Kānrei kachāng, thang zimikha, Hunphunwoshi naongalāva khani āshi khanai lui Shiyāngli mathalui zangsai.  Khararvali Shakreilā hoi.  Kateovali Kongyaolā hoi. Chinaonini samyāng tunga, ningshāt khaluiseohai.  Phila Kongyaolā maipān shoklāka, chihorchophai.  Philā wungnao shimkhur kada shimli kala luili singkhāng khavai khikha mavātmana — tinphā & hāpha, zeikhai ngahā; khāmshui, …

Kameo kala Shangkhali Khangamaa Sasangmi Sasangmi kaho mipā hi kapinga kala kapanga mi akhana. Awui otsak hi matakkhakhaiya.  Chiya awui azarva chi Kasomli fa  Kala ani prei-gaharni ngashanglaga machā ngarokthuda agaharana apreivali chinhailaga lāphit khikha mamimara chihaowa.  Maram chi bichār sāsālaga chithāakha na kazei ngarak khuiluda khana tuitak tāmihaowa.  Chieina ngararphungli khana leirin khānmihaowa.  Amākali Sasangmina leirin chili nganinglaga awui …

Dardouy (Nambashi) Kala Dardouy Yarkhok, Zarang Pikhak Tangkhulwui ngashanlungli kha avavawui kala shang avavawui khararchān leisera. Chithāda sāda Dardouy kache Nambashi khawui Kathing Zarang shangwui khararchānla leiya. Kathing shang hi āruihonwui Keishing shangnao chili kahona kala Kathing Zarang kachi hina Kathing shangwui meiphung akhali kahāngna. Achālakha miwurlung eina khaung atamli Kathing shangwui khararnao akha awungali ngasozatsai.  Ali awungana tara kaphā …

Zingtai Mansingla   Mipha Vahei: Seitangphungwui (name of a village) Vahei kashānga kala khararchān hiwui yārkhokana.  Awui rasa kathi rasut ngasāthui haowa. Mansingla: Zingtai Mansingla kameonaona.  Azak khamathā kala sak sākathei Tangkhul ngalei ngayaovā serra. Khalengshang eina Apreiva: Mansinglashi ava eina avāna.  Ani hi chāmlāksai.  Kha aram Rong ngayiwui kameoli vāpokhuida shānglāk haowa kha tuingashitwui athishurda nao chiya leiman runlui …

Zamthinglā   Achālakha ngāla khamathā hāngkhavai makhalei ākha okthuisai. Khamathā māng maningla kashānga wungnao ākhawui nao sāthui haoda Zamthingla hoi; masohot Athingnaola hoi. Zamthinglali leikashe mayāra chi, kapingla, khamathāla, ācham kaphāla āramli ā kathā maleilākmana.  Aming Shimnareng hoi.  Ngazunlā kachangvana. Shimnareng eina Athingnao leishi ngaroklāka. Minala āni phāmeithuira da ngazeksera. Atam chithārān ngalanao khangatei ākhala leisai. Ava Shimnarengli rarmei, chili …

Ngalānao sālaga fakathui Lengthui sāmathā khariklaga ngalānao akha onkhuilaga kharam ngayitthuwa.  Zarpānimāng ok-kathui shimkhur akhali shimzun asai.  Yāronapā china Lengthuili leishihaoda ini rasa sāhaosada Lengthuili kahāng eina Lengthuina mayāda ani ngasopiuwa.  Yārona china ngasopikida kasā chithārān, ‘I aruihon khamakhao rādalei, mangasopaimara jihaowa’. Akhama kathā ngathor chi Lengthuina agaharali, “Nazara ini iwui kasing thongthang ungkhuiga” da hānglaga ani muinaoni Lengthui ram …